 |
Bij het reizen rond de
wereld moet men tegenwoordig wel onder de indruk komen van de mate waarin
het Chinese eten en de Chinese kookkunst doorgedrongen zijn tot in bijna
elke uithoek van de aardbol. De groeiende waardering is misschien heel
langzaam gekomen gedurende de negentiende eeuw en de eerste helft van de
twintigste, maar de laatste tientallen jaren lijkt die populariteit plotseling
enorm toegenomen te zijn. Het lijkt wel of er opeens overal Chinees eten
te krijgen is! Een jaar of twintig geleden waren er niet meer dan een stuk
of tien Chinese restaurants in Londen en het echte Chinese eten was alleen
te krijgen in het East End, aan de West India Doek Road. Maar tegenwoordig
is het Chinese voedsel niet alleen in Birmingham, Manchester en Glasgow
te vinden, maar ook in Carlisle, Inverness, Ipswich, Taunton en Truro.
In Nederland is de Chinese keuken weer op een andere manier binnengekomen.
In die geschiedenis moeten de Chinezen voor de tweede wereldoorlog genoemd
worden, die zich langzamerhand opwerkten van 'pindamaanetje' tot restauranthouder,
maar in die
geschiedenis horen uiteraard ook de Nederlanders en andere Indonesische immigranten die na de onafhankelijkheid van Indonesië naar Nederland kwamen. De meeste Chinese restaurants zijn begonnen door hen en door de Chinezen die vanuit HongKong goede mogelijkheden in Nederland zagen. Het lijkt wel vanzelf gebeurd te zijn - waardoor is die plotselinge populariteit van het Chinese eten ontstaan? Het antwoord is te vinden in de gewoontes en de technieken van het Chinese koken en de daarmee verbonden aantrekkingskracht van het Chinese voedsel voor onze moderne smaak. In veel delen van de wereld is men de laatste jaren van zoete smaakjes overgeschakeld op hartiger happen, en op het gebied van hartige gerechten heeft de Chinese kookkunst waarschijnlijk een omvangrijker repertoire dan welke andere keuken ook. Bij veel vormen van Chinees eten wordt een kleine hoeveelheid hartig voedsel (vlees, vis of gevogelte) gebruikt om smaak te geven aan een grote hoeveelheid neutraal smakend voedsel zoals rijst. En als er maar heel weinig hartig voedsel gebruikt wordt, moet dat weinige wel bijzonder hartig smaken. Dit principe van hartig voedsel gecombineerd met neutraal smakende zaken wijst op een ander aspect van het Chinese koken: de geringe kosten. Chinees eten kan heel goedkoop zijn, terwijl het toch lekker blijft. Het is ook bijzonder gezond omdat de ingrediënten slechts korte tijd gekookt worden opdat ze al hun goede eigenschappen behouden. Een Chinese maaltijd is nooit compleet zonder een grote schaal kort gekookte, lekkere groente op tafel. Omdat er zo'n enorme verscheidenheid aan Chinese gerechten bestaat, verwacht men natuurlijk dat er veel ongewone kruiderijen gebruikt worden. Maar de enige door de Chinese gebruikte smaakmaker die afwijkt van wat wij in het westen gewend zijn, is sojasaus en andere produkten die ontstaan door het zouten of latengisten van soja-bonen en de soja-wrongel die ook wel soja-kaas genoemd wordt. Als deze zaken gebruikt worden in combinatie met sterk smakende ingrediënten als uien, gember en knoflook, samen met gekookt vlees, vis of gevogelte, en het vertrouwde vleugje zout,peper, paprika of chili, kan er een ontelbaar aantal gerechten en sauzen bereid worden.Tenslotte staat de Chinese culinaire traditie nog voor een grotereensgezindheid in het leven, een aspect van de Chinese keuken dat vaak over het hoofd wordt gezien. De manier waarop de Chinezen eten, geeft een groot gevoel van samenhorigheid. Ze gaan allemaal samen rond de tafel zitten en nemen van alle gerechten die op tafel komen te staan. Eetstokjes worden niet alleen gebruikt als hulpmiddel bij het eten zelf, maar ook om anderen te voorzien van een lekker hapje - vooral van een schotel die wat verder weg staat. Dit geldt als een uiting van respect en vriendschap. Een Chinese fainilie is meestal groter dan de westerse en er zitten vaak drie of meer generaties samen te eten, allemaal van dezelfde schotels. Als de mensen goed gezind zijn, als ze genieten van elkaarsgezelschap en van het aantrekkelijk uitziende, lekkere voedsel, dan ontstaat er een groter gevoel van eensgezindheid. Hierdoor worden communicatieproblemen tussen de verschillende familieleden verzacht en de generatiekloof wordt minder diep. Als samenvatting van de factoren die het Chinese voedsel overal ter wereld zo populair hebben gemaakt, noem ik de enorme Chinese ervaring in het produceren van hartige gerechten, de enorme verscheidenheid aan gerechten, het Chinese vermogen om te improviseren en gebruik te maken van allerlei soorten ingrediënten en de daarbij behorende zuinigheid. Tenslotte is daar ook het vermogen van de Chinese culinaire traditie een gevoel van samenhorigheid en welbehagen op te roepen. |